Mniszek lekarski, roślina znana i powszechnie występująca na terenie Polski, jest nie tylko popularnym symbolem wiosny, ale także skarbnicą prozdrowotnych substancji. Jego różnorodne zastosowania i korzystne efekty na zdrowie człowieka są często niedoceniane. Czy jednak znamy pełnię jego potencjału?
Znany również pod wieloma innymi nazwami, jak lwim albo wilczym zębem, brodawnikiem mleczowatym, dmuchawcem czy podróżnikiem mleczowatym, mniszek lekarski (Taraxacum officinale) jest byliną, którą spotkamy niemalże na każdym kroku naszego kraju. Jego wykorzystanie przez człowieka ma długą historię, sięgającą końca X wieku. Od tamtego czasu, mniszek lekarski był ceniony za swoje właściwości w medycynie ludowej – zarówno w Europie, jak i na przykład w Azji czy Ameryce Północnej.
Sławny niemiecki botanik oraz lekarz, Leonhard Fuchs, wzorując się na wieków starej tradycji, stosował mniszka do leczenia różnego rodzaju schorzeń, takich jak biegunka, zapalenie pęcherza, dna moczanowa czy choroby wątroby. W podobny sposób, Indianie wykorzystywali mniszka do leczenia nerek i niestrawności. Także w Turcji i tradycyjnej medycynie chińskiej mniszek zasłynął z swoich przeczyszczających i moczopędnych właściwości.
Skład chemiczny mniszka lekarskiego jest niezwykle zróżnicowany i zależy od wielu czynników, takich jak warunki atmosferyczne czy gleba, na której rośnie. Różne części rośliny zawierają różne substancje aktywne – liście, korzenie oraz kwiaty mniszka mają swoje unikalne właściwości. Trudno określić, która część rośliny jest najbardziej korzystna dla zdrowia, ponieważ każda ma swoje niepowtarzalne zastosowanie.
W liściach mniszka lekarskiego znajdziemy najwięcej substancji o działaniu antyoksydacyjnym – flawonoidów i polifenoli. Dodatkowo, liście zawierają kumaryny oraz gorzkie laktony seskwiterpenowe. Korzenie rośliny są bogate w te same gorzkie laktony, a także fruktozany i inulinę. Kwiaty mniszka lekarskiego z kolei zawierają mieszankę składników obecnych zarówno w korzeniach, jak i liściach, a także są doskonałym źródłem witaminy A.
Polifenole, które znajdują się w mniszku lekarskim, mają silne działanie przeciwrodnikowe. Oznacza to, że chronią organizm przed szkodliwym wpływem wolnych rodników. Mając na uwadze fakt, że więcej związków fenolowych znajduje się w częściach nadziemnych rośliny, jeżeli chodzi o ochronę antyoksydacyjną, najlepiej jest korzystać z ekstraktu z liści mniszka lekarskiego.
Obrona przeciwrodnikowa jest nieoceniona nie tylko dla komórek skóry, gdzie zapobiega przedwczesnemu starzeniu się, ale także dla całego organizmu. Wolne rodniki mogą atakować każdą zdrową komórkę, dlatego stosowanie suplementacji związków o działaniu antyoksydacyjnym jest tak ważne dla naszego zdrowia.